(του Παναγιώτη Κωστούλα)
Πρώτα από όλα η έννοια και η φιλοσοφία της
ελευθερίας είναι ενιαία. Αν ανατρέξει κανείς στον Τζον Λοκ, τον Τζων Στιούαρτ Μιλ ή πιο πρόσφατα στον Χάγιεκ και τον Φρίντμαν (σε καθαρά οικονομικούς όρους) θα βρει την τεκμηριωμένη ανάλυση. Δε νοείται ελευθερία σε πολιτικά ή κοινωνικά δικαιώματα, αλλά ανελευθερία στην οικονομική δραστηριότητα. Ή είσαι φιλελεύθερος ή δεν είσαι. Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που στα καθεστώτα του υπαρκτού σοσιαλισμού η έννοια του ατομικού δικαιώματος ήταν ανύπαρκτη ως κατασκευή της αστικής ιδεολογίας. Στην Ελλάδα βέβαια φτιάξαμε ιδεολογία από μόνοι μας. Φτιάξαμε ένα είδος βορειοαφρικάνικου καπιταλισμού, το οποίο ήταν ένα περίεργο μείγμα συντεχνιασμού, κρατικού προστατευτισμού και ανομίας. Σαλάτα δηλαδή.
Ένας από τους θεμελιώδεις μύθους της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, τον οποίο εμπνεύστηκε και επέβαλλε η ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς τα τελευταία σαράντα χρόνια ήταν ότι «για όλα τα αρνητικά στη χώρα αυτή φταίει ο νεοφιλελευθερισμός»! Ο νεοφιλελευθερισμός βαφτίστηκε ως ο βολικός μπαμπούλας στον οποίο φορτώσαμε οτιδήποτε δεν μας άρεσε και πήγαινε στραβά ασχέτως του ότι όσοι τον κατηγορούσαν με πάθος δεν είχαν κυριολεκτικά ιδέα περί τίνος πρόκειται.
Η κυρίαρχη αίσθηση που επικρατεί είναι ότι ο νεοφιλελευθερισμός είναι μια ακραία, μια εντονότερη μορφή του φιλελευθερισμού. ΛΑΘΟΣ! Είναι το ακριβώς ανάποδο. Ο νεοφιλελευθερισμός είναι μια ηπιότερη μορφή του οικονομικού φιλελευθερισμού.
Πρώτα από όλα γιατί λέγεται νέο-φιλελευθερισμός; Λέγεται νέο φιλελευθερισμός διότι ιστορικά συμβόλισε την αναζωπύρωση του παγκόσμιου ενδιαφέροντος για τις αρχές της φιλελεύθερης οικονομικής θεωρίας κάπου εκεί στα τέλη της δεκαετίας του 70 μετά τη μεγάλη πετρελαϊκή κρίση όταν το κρατικοπαρεμβατικό κευνσιανό μοντέλο έδειχνε ότι ετελεύτησε βίον.
Τι διαφορά τώρα έχει ο νεοφιλελευθερισμός από τον κλασικό φιλελευθερισμό; Ο κλασικός φιλελευθερισμός, όπως οικοδομήθηκε από τον Άνταμ Σμίθ και το laissez fair και τον Ρικάρντο ήταν το μοντέλο που πίστευε στην παντελή απουσία του κράτους από κάθε οικονομική δραστηριότητα, το κράτος νυχτοφύλακα δηλαδή, στη δικαιοδοσία του οποίου ήταν μόνο η δημόσια τάξη και η άμυνα της χώρας.
Ο νεοφιλελευθερισμός όπως αναπτύχθηκε από τα τέλη του 70 ήταν περισσότερο κρατικοπαρεμβατικός. Εκτός από την ασφάλεια και την άμυνα πίστευε ότι στη δικαιοδοσία του κράτους έπρεπε να υπάγονται οι κανόνες ανταγωνισμού της αγοράς (κράτος διαιτητής), καθώς και η κοινωνική πολιτική, το δίχτυ προστασίας των αδυνάμων. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι τα πιο ολοκληρωμένα και εφαρμόσιμα μοντέλα κοινωνικής πολιτικής υπέρ των αδυνάμων αναλύθηκαν από τους δύο πατριάρχες του νεοφιλελευθερισμού τον Φρίντριχ Χαγιεκ και τον Μίλτον Φρίντμαν, οι οποίοι ήταν αμφότεροι οπαδοί της ιδέας του κατώτατου ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος από το κράτος. Μόνο σε αυτά τα πεδία πιστεύει ο νεοφιλελευθερισμός ότι πρέπει να υπάρχει κρατικός παρεμβατισμός.
Ως εκ τούτου δύο είναι οι μεγάλοι εχθροί της νεοφιλελεύθερης οικονομικής θεωρίας: α)το κράτος επιχειρηματίας, β)οι υψηλοί φόροι.
Το πως φτάσαμε τώρα να δαιμονοποιήσουμε τον νεοφιλελευθερισμό για όλα τα κακά της μοίρας μας σε ένα κράτος όπως η Ελλάδα, όπου αποθεωθήκαν και οι δύο αυτοί εχθροί του νεοφιλελευθερισμού είναι κυριολεκτικά ένα αίνιγμα του οποίου την απάντηση είναι εξαιρετικά αμφίβολο εαν θα βρει ποτέ ο ιστορικός του μέλλοντος.
Δεν υπήρξε κυβέρνηση της μεταπολίτευσης τουλάχιστον από το 90 και μετά που να μην κατηγορήθηκε ως νεοφιλελεύθερη. Ας πάμε στις πιο πρόσφατες. Κατηγορήθηκε η κυβέρνηση Καραμανλή ως νεοφιλελεύθερη!!!! Εδω κυριολεκτικά γελάνε. Η κυβέρνηση που μέσα σε διάστημα 5 ετών ΔΙΠΛΑΣΙΑΣΕ τις κρατικές δαπάνες, δημιούργησε εκατοντάδες επιπλέον κρατικούς οργανισμούς κι επιτροπές και αύξησε τουλάχιστον κατά 120.000 τον αριθμό των δημοσίων υπαλλήλων κατηγορήθηκε ως νεοφιλελεύθερη! Απίστευτα πράγματα κυριολεκτικά.
Κατηγορήθηκε ως νεοφιλελεύθερη η κυβέρνηση Παπανδρέου!!! Η κυβέρνηση που φορολόγησε ό,τι κινείται, που έκανε προσλήψεις αντί για απολύσεις, που δεν τόλμησε να κάνει ούτε μία (1) ιδιωτικοποίηση και που δεν τόλμησε να απελευθερώσει ούτε ένα κλειστό επάγγελμα κατηγορήθηκε ως νεοφιλελεύθερη!!!! Σουρεαλισμός κυριολεκτικά!
Αυτό που αρνούμαστε να συνειδητοποιήσουμε στην Ελλάδα είναι χρεοκόπησε το ΚΡΑΤΟΣ. Ο κρατισμός, οι πελατειακές του σχέσεις, τα παρασιτικά του δίκτυα, οι προνομιακές του συντεχνίες. Χρεοκόπησαν με άλλα λόγια όλα αυτά που απεχθάνεται ο καταραμένος νεοφιλελευθερισμός.
Ο καθένας έχει το απολυτό δικαίωμα να ασπάζεται όποια ιδεολογία επιθυμεί και να αντιπαρατίθεται σε μια άλλη. Υπάρχει όμως μια στοιχειώδης προϋπόθεση για να κάνουμε μια έντιμη διαφωνία βασιζόμενοι σε γνήσια επιχειρήματα: να γνωρίζουμε τι είναι αυτό στο οποίο αντιτιθέμεθα , να πολεμάμε τις αρχές τις οποίες όντως πρεσβεύει και όχι αυτά που φανταζόμαστε ή θέλουμε να του φορτώνουμε εμείς. Διότι τότε δεν κάνουμε ιδεολογική αντιπαράθεση, αλλά απλώς δουλευόμαστε μεταξύ μας.
